Znowu widzę pułkownika B. — olbrzymia kupa płynnych świń wylała mu się z lewego oka, które zniekształciło się przy tym w sposób potworny. Scena teatralna — na niej potwory sztuczne. Ohydny świnio ryj w zielonej konfederatce z piórkiem. (Witkacy, Peyotl)
Kanał RSS neurogroove

sałata jadowita, sałata kompasowa

sałata jadowita, sałata kompasowa

Rodzina Compositae - złożone



Rodzaj Lactuca L.- Sałata






Rodzaj Lactuca L. - Sałata


1 Liście poziomo odstające, kolczasto ząbkowane. Owoc szeroko obrzeżony.

1059. L. virosa - S. jadowita



1* Liście pionowo ustawione, z ząbkowanymi odcinkami. Owoc wąsko obrzeżony.

1060. L. serriola - S. kompasowa



1059. Lactuca virosa L. - Sałata jadowita (ryc.). Łodyga żółtawobiała, dęta naga. Liście odziomkowe wycinano ząbkowane lub wycinano-pierzasto-sieczne; dolne eliptycznolancetowate, ku nasadzie zwężone, górne lancetowate; wszystkie tęgie, poziomo odrastająco, kolczasto ząbkowane. Koszyczki zebrane w wiechy; okrywa koszyczka walcowata. Kwiaty żółte, języczkowate, w koszyczkach nieliczne. Niełupki czarne, szeroko obrzeżone. VII do VIII. Rzadko zdziczała; pochodzi z płd.-zach. Europy. Roślina dwuletnia, 50-100 cm wys. 2n=18. Trująca.

Ziele sałaty jadowitej (Herba Lactucae virosae), sok mleczny (Lactucarium germanicum); w surowcu występuje ol. eteryczny, gorycz laktucyna i laktukopiryna, następnie laktucerol, mannitol, alkaloidy, b-amiryna, kwasy organiczne; jako sedativum (przeciw kaszlowi).

1060. Lacuca serriola L. (L. scariola L.) - Sałata kompasowa (ryc.). Łodyga sztywna, w dole szczeciniastokolczasta. Liście dolne ząbkowane, pierzastodzielne; górne lancetowate, całobrzegie; łodygowe pionowo ustawione, nasadą strzałkowatą obejmujące łodygę, z ząbkowanymi odcinkami w tył skierowanymi. Koszyczki zebrane w postaci wiechy piramidalnej, z odgałęzieniami początkowo w dół zwisającymi. Kwiaty żółte, języczkowate, nieliczne w koszyczkach. VII do IX. Ogrody, śmietniska, rumowiska, przydroża. Na niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina dwuletnia, 60-120 cm wys. 2n=18. Trująca.

Ziele sałąty kompasowej (Herba Lactucae serriolae) zawiera sok mleczny (Lactucarium gallicum) o właściwościach podobnych do L. virosa.

  • Bolesław Borda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1997. str. 739-740




    Lactuca virosa L. - Sałata jadowita


    Rodzina Compositae - Złożone

    Charakterystyka botaniczna. Występuje rzadko w lasach. Wyrasta do 1 m wysokości. Liście podługowate, kolczasto-ząbkowane, odstają poziomo. Kwiaty na wysokiej łodydze liczne, drobne, żółte, języczkowate. Kwitną w lipcu i sierpniu. Owoce czarne, podłużne, na szczycie zwężone nagie.

    Główne związki czynne. We wszystkich częściach rośliny występuje biały, brunatniejący sok mleczny, zawierający 0,5-0,9% (w suchym 5-9%) gorzkich laktonów seskwiterpenowych - laktucyny i jej estru laktukopiryny. Niektóre źródła podają obecność niewielkich ilości mydriatycznie działającego alkaloidu [57]. W lecznictwie stosowany bywa wysuszony sok mleczny tzw. Lactucarium (germanicum) lub otrzymane z soku standaryzowane preparaty. W homeopatii stosowana jest esencja z całych kwitnących roślin.

    Charakterystyka toksykologiczna. Toksycznie działają obecne w soku mlecznym gorycze: laktucyna i laktukopiryna. Laktucyna jest znacznie bardziej aktywna niż laktukopiryna. Oba związki działają ośrodkowo uspokajająco i depresyjnie (już we względnie małych dawkach jako antagoniści kofeiny), lecz dużo słabiej od morfiny. W odróżnieniu od morfiny nie wykazują działania analgetycznego. (Lactucarium, tzw. opium frigidum, było w ubiegłych stuleciach stosowane łącznie ze szczwołem i lulkiem czarnym jako narcoticum przy operacjach.) Obecnie w USA w środowiskach toksykomanów istnieje zainteresowanie sałatą jadowitą do celów odurzania się [89]. Uważa się, że Lactucarium nie powoduje zależności lekowej [57]. Toksyczność obu goryczy jest względnie słaba. D. Maxima Lactucarium germanicum: 0,3 g pro dosi, 1 g pro die.

    Okoliczności zatruć. Zatrucia mogą zdarzyć się na skutek, przedawkowania Lactucarium przyjmowanego w celach leczniczych lub toksykomanii.

    Objawy zatrucia. Poty, przyspieszenie i upośledzenie oddechu, przyspieszenie lub zwolnienie czynności serca, rozszerzenie źrenicy, zawroty głowy i uczucie upojenia, stany niezborności, szum w uszach, zaburzenia wzroku, ucisk w głowie, senność, niekiedy stany pobudzenia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. W zatruciu doświadczalnym "na sobie" jednego badacza, który zjadł 2-2,5 g Lactucarium, wystąpiły nudności i senność; po większych dawkach ciągły nieprzerwany sen.

    Leczenie. Wykonać płukanie żołądka z węglem aktywowanym, możliwie także przez sondę dodwunastniczo, w razie potrzeby podawać środki pobudzające.

  • doc. dr hab. farm. Maria Henneberg, dr frarm. Elżbieta Szkrzydlewska, Zatrucia roślinami wyższymi i grzybami Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1984, str. 140-141




    Laktukopikryna [395] - lakton występujący w soku mlecznym sałaty jadowitej Lactuca virosa, podróżnika Cichorium intybus, mniszka pospolitego Taraxacum officinale z rodziny Compositae. Pod wpływem zawartych zwykle w soku mlecznym enzymów rozkłada się na laktucynę i kwas p-hydroksyfenylooctowy. Laktukopiryna wywiera depresyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy.





  • Farmakognozja. Stanisław Kolhmunzer. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1993. str. 204

  • Ocena: 
    Zawartość serwisu NeuroGroove jest dostępna na licencji CC BY-SA 4.0. Więcej informacji: Hyperreal:Prawa_autorskie
    © hyperreal.info 1996-2024
    design: Metta Media